Microplastics zijn kleine plastic deeltjes met een diameter van minder dan vijf millimeter. Deze deeltjes zijn een groeiend milieuprobleem dat de laatste decennia steeds meer aandacht krijgt. In dit artikel zullen we diep ingaan op waar microplastics worden aangetroffen, de impact die ze hebben op de natuur en de gezondheid van de mens, en mogelijke oplossingen voor dit wereldwijde probleem.
Wat zijn microplastics?
Microplastics kunnen worden onderverdeeld in twee hoofdcategorieën:
- Primaire microplastics: Dit zijn kleine deeltjes die opzettelijk worden geproduceerd voor commerciële toepassingen, zoals microbeads in cosmetica, tandpasta en industriële schuurmiddelen.
- Secundaire microplastics: Deze ontstaan door het afbreken van grotere plastic objecten zoals flessen, zakken en visnetten. Deze afbraak kan plaatsvinden door fysieke, chemische en biologische processen.
Waar worden microplastics aangetroffen?
Microplastics zijn wijdverspreid in het milieu en kunnen worden gevonden in de volgende contexten:
- Rivieren en oceanen: Een aanzienlijk deel van microplastics komt in rivieren en oceanen terecht. Ze worden gevonden van de kustlijnen tot de diepste delen van de oceaan. Onderzoek heeft microplastics aangetoond in zeedieren zoals vissen, schelpdieren en zelfs in het plankton.
- Bodem en landbouw: Microplastics worden ook aangetroffen in de bodem, vaak als gevolg van het gebruik van bemesting met afvalwater en compost. Landbouwgrond kan vervuild raken door het gebruik van mulch en andere landbouwmaterialen.
- Lucht: Microplastics kunnen via de lucht verspreid worden. Ze worden aangetroffen in luchtmonsters, vooral in stedelijke gebieden. Ook worden microplastics gevonden in afgelegen gebieden, ze zijn zelfs al op de Zuidpool gevonden.
- Voedsel en drinkwater: Microplastics zijn gevonden in verschillende voedingsmiddelen en dranken, waaronder zeevruchten, zout, bier, en zelfs drinkwater. Deeltjes kunnen terechtkomen in voedsel via verontreinigde omgevingen of verpakkingen.
Impact op de natuur
De aanwezigheid van microplastics in het milieu heeft diverse schadelijke effecten op de natuur:
- Zeeleven: Zeedieren kunnen microplastics inslikken, wat leidt tot fysieke schade, verstopping van het spijsverteringskanaal en een vals gevoel van verzadiging, wat uithongering kan veroorzaken. Toxische stoffen die aan microplastics zijn gehecht, kunnen ook leiden tot vergiftiging.
- Biodiversiteit: Microplastics kunnen habitats verstoren en de biodiversiteit verminderen. Kleinere organismen die microplastics consumeren, kunnen ze doorgeven in de voedselketen, wat uiteindelijk ook bij mensen terecht kan komen.
- Chemische verontreiniging: Microplastics kunnen fungeren als dragers van schadelijke chemische stoffen zoals pesticiden en industriële chemicaliën, die zich ophopen in het milieu en zich verspreiden naar organismen die in contact komen met deze deeltjes.
Impact op de mens
De effecten van microplastics op de menselijke gezondheid zijn nog steeds onderwerp van onderzoek, maar er zijn verschillende zorgen:
- Consumptie: Mensen kunnen microplastics binnenkrijgen via voedsel en water. De langetermijneffecten van het consumeren van microplastics zijn nog niet volledig bekend, maar er zijn zorgen over de mogelijke giftigheid en ophoping van schadelijke chemicaliën.
- Inademing van microplastics: Inademing van microplastics uit de lucht kan leiden tot ademhalingsproblemen en longschade. Microplastics kunnen een ontstekingsreactie in de luchtwegen veroorzaken.
- Chemische blootstelling: Microplastics kunnen giftige stoffen bevatten of transporteren die, eenmaal in het menselijk lichaam, negatieve gezondheidsresultaten kunnen hebben, zoals hormoonontregeling en kanker.
Mogelijke oplossingen
Hoewel het probleem van microplastics complex en wijdverspreid is, zijn er verschillende strategieën die kunnen helpen om de impact te verminderen:
- Beleid en regulering: Overheden kunnen strengere regelgeving implementeren om het gebruik van primaire microplastics in producten te beperken en het beheer van plastic afval te verbeteren.
- Innovatie en onderzoek: Investeren in onderzoek naar alternatieve materialen en technieken die minder milieubelastend zijn, evenals technologieën voor het opruimen van microplastics uit het milieu.
- Bewustwording en educatie: Publieke bewustwordingscampagnes kunnen helpen om consumenten en bedrijven bewuster te maken van het probleem van microplastics en hen aan te moedigen om duurzamere keuzes te maken.
- Verbeterd afvalbeheer: Betere afvalbeheerpraktijken, zoals recycling en het verminderen van het gebruik van wegwerpplastic, kunnen de hoeveelheid plastic die in het milieu terechtkomt, aanzienlijk verminderen.
Wat kan je zelf doen?
Hoewel de aanpak van het microplasticprobleem wereldwijde en systematische oplossingen vereist, zijn er tal van acties die je zelf kan ondernemen om eigen blootstelling aan microplastics te verminderen en bij te dragen aan het verminderen van de algehele plasticvervuiling:
- Gebruik van duurzame producten: Kies voor producten die geen microplastics bevatten. Gebruik bijvoorbeeld tandpasta van merken zoals Smyle, die geen microbeads bevatten. Controleer labels en vermijd producten met ingrediënten zoals polyethyleen (PE) en polypropyleen (PP).
- Drink water uit de kraan: Kraanwater bevat over het algemeen minder microplastics dan water uit plastic flessen. Gebruik een waterfilter om mogelijke contaminanten te verwijderen en drink uit herbruikbare roestvrijstalen of glazen flessen.
- Herbruikbare producten: Vervang wegwerpplastic door herbruikbare alternatieven. Gebruik roestvrijstalen flessen en broodtrommels in plaats van plastic flessen en verpakkingen. Dit vermindert niet alleen je blootstelling aan microplastics, maar helpt ook om de hoeveelheid plastic afval te verminderen.
- Vermijd synthetische kleding: Kleding gemaakt van synthetische materialen zoals polyester en nylon kan microplastics afgeven tijdens het wassen. Kies voor natuurlijke vezels zoals katoen, wol, en bamboe. Gebruik waszakken zoals de Guppyfriend om microplasticvezels op te vangen tijdens het wassen.
- Gebruik de app ‘Beat the Microbead’: Deze app helpt je om producten te identificeren die microplastics bevatten, zodat je bewuste keuzes kunt maken bij het winkelen. De app heeft een uitgebreide database van cosmetica en verzorgingsproducten die wel of geen microplastics bevatten.
- Recycling en afvalvermindering: Zorg ervoor dat je afval op de juiste manier recyclet en vermijd single-use plastics waar mogelijk. Breng herbruikbare tassen mee naar de winkel, vermijd plastic verpakkingen, en kies voor producten met minder verpakkingsmateriaal.
- Participatie in opruimacties: Doe mee aan lokale opruimacties in je gemeenschap. Door zwerfafval op te ruimen, voorkom je dat plastic in de natuur terechtkomt en uiteindelijk degradeert tot microplastics.
Conclusie
Microplastics vormen een groeiend en dringend milieuprobleem met aanzienlijke gevolgen voor zowel de natuur als de menselijke gezondheid. Hoewel er nog veel onderzoek nodig is om de volledige impact te begrijpen, is het duidelijk dat onmiddellijke actie nodig is om de verspreiding van microplastics te beperken. Door gezamenlijke inspanningen van overheden, industrieën en individuen kunnen we stappen ondernemen om deze vervuiling tegen te gaan en een gezondere, duurzamere toekomst te waarborgen. Het nemen van persoonlijke maatregelen kan een significante bijdrage leveren aan het verminderen van de blootstelling aan microplastics en het beschermen van ons milieu.